2007: Collect Call
Bekijk hier de interactieve kaart van de Oostwijk
De plattegrond van de Oostwijk vormt de basis voor projecten in Museum Oostwijk: in 2007 met de Collect Call, en in 2002 en 2003 bij de start van het museum. Historische plattegronden laten de ontwikkeling van de Oostwijk zien.
2002: waar ligt het hart van de Oostwijk?
1912
De Stadsontwikkeling van de Oostwijk: Het land ten oosten van de Vlaardingse haven was vanaf 1386 in het bezit van de opeenvolgende ambtsheren van Vlaardingen en Vlaardingen- Ambacht. Dit gebied was, op een enkele boerderij na, onbebouwd. Het gebied werd voornamelijk als weiland en gedeeltelijk voor akker- en tuinbouw gebruikt.
Vanaf 1610 wilde men het gebied gaan bebouwen met pakhuizen en woningen. Deze plannen werden in 1612 concreet. Pieter van Ruytenburch diende een verzoek in om een brug over de Vlaardingense haven te laten bouwen. Dit werd een passende toegang tot zijn buitenplaats ‘Het Hof’.
Het Oudste deel van Vlaardingen: de Piet Heinplaats: In 1994 zijn de tot op heden oudste bewoningssporen van Vlaardingen gevonden op de Piet Heinplaats. Er zijn archeologische boringen gezet, waaruit bleek dat de plaats op een donk is gelegen. Uit analyse van de boormonsters blijkt dat er op de top in ieder geval menselijke activiteiten plaats hebben gevonden. Dit wordt afgeleid uit de vondst van houtskool, botmateriaal (visresten) en vuursteen. De resten die in de boringen aangetroffen zijn, dateren uit 3900 gekalibreerd v. Chr. Ze worden aan de Hazendonk II- cultuur toegeschreven. Op de Piet Heinplaats ontbreekt vervolgens ieder spoor van bewoning tot aan de 16e eeuw. Op de donk staat nu een schoolgebouw.(bron VLAK Vlaardingen)
1890
Arnold Hoogvlietstraat: In 2002 zijn tijdens een archeologische begeleiding in de Arnold Hoogvlietstraat prehistorische kreekafzettingen aangetroffen. Door de aard van de werkzaamheden kon de ligging van kreken niet worden bepaald. Er zijn geen Prehistorische artefacten gevonden, maar bewoning of menselijke aanwezigheid gedurende de IJzertijd/ Romeinse Tijd kan eventueel worden afgeleid van een paalgat en –kuil. Deze interpretatie is discutabel.
In 1894 werd het gebied van de Arnold Hoogvlietstraat bij de stedelijke bebouwing betrokken. Deze historische bebouwing bevindt zich nog steeds aan weerszijden van de straat.(bron: VLAK Vlaardingen)
1875
1834
De Oosthavenkade De bewoning aan de Oosthavenkade is door middel van archiefstukken terug te voeren tot de 17e eeuw. Theoretisch gezien zou langs de Oosthavenkade ook bewoning vanaf de Midden/Late IJzertijd kunnen worden verwacht. De buitendijkse ligging van de Oosthavenkade zorgde ervoor dat dit gebied diverse keren overstroomde. In de 4e/3e eeuw v. Chr. brak in de omgeving van de Oude Haven het kreekstelsel de Vlaarding in het landschap. De oeverwallen hiervan waren in de IJzertijd en Romeinse Tijd bewoond. De Oosthavenkade ligt daar waar de oostelijke oeverwal verwacht wordt. Ook deze oeverwal kan bewoning hebben gekend.
Na de overstromingen raakte het terrein afwisselend begroeid met riet. Deze plant groeit voornamelijk in de oeverzone van open water, brak water en drijvende zegge- vegetaties en impliceert daarmee een nat milieu. Landbouwactiviteiten zullen vanwege de hoge vochtigheid niet direct aan de Oosthavenkade, maar verder oostwaarts hebben plaatsgevonden. Om het terrein voor menselijke activiteiten gereed te maken, heeft men het natte terrein plaatselijk met zand opgehoogd.
Omstreeks het einde van de 19e eeuw werd het deel van de Oosthavenkade tot aan de Callenburgstraat bij de stedelijke bebouwing betrokken.
In 1980 is op de Oosthavenkade een Spaanse, zilveren munt uit de 17e eeuw gevonden. Dit gebeurde bij de bouw van een huis. (bron VLAK VLaardingen)
1820
De kaart van Munro Filpen (1820) toont dat in deze periode ook de westkant van het Toepat bebouwd was geraakt. In 1817 werd op de plaats van de huidige stadsgehoorzaal ‘de Harmonie’, een concertzaal, met een tuin aangelegd. In 1833 vonden herstelwerkzaamheden plaats vanwege een brand. De Harmonie is in 1905 vervangen door een gelijknamige concertzaal die in 1952 is opgenomen in de huidige Stadsgehoorzaal. (bron: VLAK Vlaardingen)
1745
Op de kaart van Swemkoop (1745) zijn langs het Toepat letters aangeduid. Ter Brugge vermoedt dat hiermee de positie van dammen en duikers aangeduid zijn.
De kaart van Gaillard (1750) toont dat in deze periode ook de westkant van het Toepat bebouwd was geraakt.(bron: VLAK Vlaardingen)
1712
De kaart van Cruquius (1712) laat langwerpige percelen zien, ook wel ‘strekweren’ genoemd. In het noordwestelijke deel zijn bij Cruquius blokvormige percelen te zien. Blokverkaveling is kenmerkend voor ontginningen die teruggaan tot de 11e eeuw. Deze ontginningen werden vanuit het grafelijke hof van Vlaardingen gecoördineerd. In dit plangebied staat op de kaart van Cruquius ook een boerderij met een boomgaard. Het gebied behield zijn agrarische functie tot het midden van de jaren ‘50 van de vorige eeuw. Toen werd er een sportpark van Shell gebouwd.
In 1588 werden de ‘vijfsluizen’ vervangen door één sluis, maar het oude toponiem bleef gehandhaafd. In 1865 kwam voor de sluizen het stoomgemaal van Van der Goes in de plaats.(bron: VLAK Vlaardingen)
1619
De Kaart van Van Berckenrode (1619) toont in de oksel van het Oostelijke Spuiwater en het buizengat een landhuis met drie verdiepingen en een trapgevel. Dit betreft de buitenplaats van Pieter Gerritzn Van Ruytenburg. De buitenplaats heette ‘Het Hof’. Naar men vermoedt werd na 1627 de buitenplaats vervangen door een gelijknamige andere buitenplaats.
Door de Grote Buitenweide heen tekende Van Berckenrode een kade. De kade is op de kaart als ‘Toepat’ aangeduid. Het Toepat vormde een verbindingsweg naar Schiedam. Het is mogelijk dat de functie als verbindingsweg pas in 1652 geformaliseerd werd, toen er een voetgangers- en ruiterpad op aan werd gelegd.
Volgens een andere kaart van Van Berckenrode (1632) raakte de zuidzijde van de Hoflaan, op het kruispunt met het Toepat, in het begin van de 17e eeuw bebouwd. Aan beide zijden van het Toepat legde men tuin-/ boomgaardpercelen aan. (bron: VLAK Vlaardingen)
Het gebied ‘Centrum Noord Oost’ maakte deel uit van de vroegere Buitenweide. Dit gebied kwam na de overstromingen van 1163/1164 buitendijks te liggen. De Westlandseweg ontstond in 1951 door bestrating van de Schiedamsedijk. Het is niet bekend wanneer de dijk precies is aangelegd.
1560
Op de kaart van Van Deventer (1560) wordt de Buitenweide door een waterloop verdeeld. Deze waterloop stond bekend als het ‘Oostelijke Spuiwater’. Ten noorden daarvan bevond zich de Kleine Buitenweide; ten zuiden de Grote Buitenweide. De Buitenweide werd als wei- en teelland gebruikt. Op de kaart van Van Deventer is, summier, een omkading van de Grote Buitenweide te zien. Ook zijn op deze kaart twee boerderijen afgebeeld: één gelegen in de ‘oksel’ van het Oostelijk Spuiwater en Het Buizengat; de andere ten zuiden daarvan langs de Haven. Laatst genoemde boerderij is op de kaart van Potter (1577) verdwenen. Deze kaart laat een andere boerderij in de Buitenweide zien, gelegen langs de zuidelijke kade van het Oostelijke Spuiwater in de richting van de Maas. (bron: VLAK Vlaardingen)
